Astronomsko društvo Orion već četvrtu godinu aktivno učestvuje u globalnom IASC programu (građanskom naučnom programu potrage za asteroidima na-daljinu), a u oktobru 2020. godine, Orionke i Orionci su pokrenuli prvu bosanskohercegovačku kampanju u okviru navedenog astronomskog programa. U prvoj bosanskohercegovačkoj kampanji “lova na asteroide” učestvovali su (naravno) članovi i članice AD Orion, ali i Astronomskog društvo Polaris (Tuzla) te i učenici/e Gimnazije Dobrinja, Srednje zubotehničke škole Sarajevo i Druge gimnazije Sarajevo.

Prema najnovijim informacijama, tokom prošlogodišnje oktobarske kampanje – učesnici i učesnice iz Bosne i Hercegovine otkrili su (2) potencijalna asteroida. Detektovani objekti dobili su tzv. provisional status, što u praksi znači da su novootkriveni objekti prošli početnu fazu dvogodišnjeg procesa verifikacije i dobili privremeni status asteroida. Naravno, tek nakon okončanja svih faza dvogodišnjeg verifikacijskog procesa novootkrivene objekte će se moći zvanično klasifikovati kao asteroide. Ukoliko se detektovani objekti i zvanično klasifikuju kao asteroidi, timovi iz Bosne i Hercegovine će dobiti priliku da imenuju dva (2) novootkrivena asteroida.

U prošlogodišnjoj oktobarskoj kampanji, jedan objekat detektovao je tim AD Orion tim, dok je drugi objekat detektovan od strane tima Young Hopes of the Galaxy koji se sastoji od učenika i učenica Gimnazije Dobrinja:

2020 UF23 – H. Biščević, L. Alić, Dž. Buzadžić, N. Šegalo, V. Vareškić

2020 TR49 – S. Ličina, Z. Merzić, A. Rogo

Ponosni smo na naše učesnike i učesnike, te se nadamo još većem uspjehu, tj. “ulovu asteroida” u budućim kampanjama. Naredna bosanskohercegovačka kampanja lova na asteroide planirana je u novembru 2021. godine. Podsjećamo da je u prethodnoj kampanji učestvovalo 35 učesnika/ica, a ove godine očekujemo i veći broj učesnika/ica, s obzirom da smo od završetka oktobarske kampanje kompletirali već dvije obuke novih kandidata/tkinja za lov-na-asteroide.

IASC (International Astronomical Search Collaboration) je globalni astronomski program long-distance potrage za asteroidima. Potraga za asteroidima od strane učesnika/ica IASC programa vrši se na-daljinu, tj. softverskom analizom setova fotografija snimljenih u Pan-STARRS (The Panoramic Survey Telescope and Rapid Response System) opservatoriju lociranom na Havajima, SAD. Analiza setova fotografija vrši se pomoću astronomskog softvera Astrometrica. IASC program je građanski naučni program (citizens science) koji je namijenjen, kako amaterima/kama, tako i profesionalcima/kama i akademskim zajednicama. Učešće prijavljenih kolektiva u ovom globalnom “lovu na asteroide” u praksi se odvija u okviru periodičnih IASC kampanja.

Asteroidi se ubrajaju u mala (kamena, karbonska ili metalna) tijela Sunčevog sistema. Njihova veličina varira od jednog metra do nekoliko kilometara, te su najčešće nepravilnog oblika. Većina asteroida orbitira oko Sunca u tzv. asteroidnom pojasu koji se nalazi između Marsa i Jupitera. Kako promjene uobičajenih orbita asteroida i njihovo eventualno približavanje Zemlji mogu ozbiljno ugroziti život na našoj planeti, svrha IASC programa je detekcija što većeg broja asteroida radi praćenja njihovog kretanja i eventualnog preventivnog djelovanja u slučaju opisane opasnosti.