Mnogi, ne bez razloga, smatraju Saturn najljepšom planetom Sunčevog Sistema. August je dobar period za posmatranje, a već 7. septembra naći će se u opoziciji i na noćnom nebu će biti gotovo cijelu noć. Ovih noći pojavljuje se na istočnom horizontu sa prvim mrakom (naravno, ukoliko imate čist pogled na tu stranu neba). Trenutno ima prividni sjaj (magnitude) oko 0,7 i lako ga je opaziti među mnogo slabijim zvijezdama sazviježđa Vodolija (Aquarius). Nažalost, ove godine nagib prstenova je takav da ih gledamo skoro “sa strane” ali u teleskopu se ipak vide.  Ovu planetu možete posmatrati kroz okular teleskopa svake srijede i subote u opservatoriji Vema Visoko, a planiramo organizovati i posmatranja u gradu. U nastavku vam donosimo nekoliko informacija o ovoj prelijepoj planeti.

Holandski astronom (a bio je i vrstan matematičar, inžinjer itd.) Christiaan Huygens 1659. teleskopom vlastite konstrukcije posmatrao je prstenove i pratio kako se mijenja njihov nagib tokom kruženja Saturna oko Sunca. Inače, prstenove je svojim slabim teleskopom otkrio još Galileo Galilej koji je crtao Saturn sa “ušima” ne shvaćajući da se radi o sistemu prstenova.

OSNOVNE FIZIČKE KARAKTERISTIKE SATURNA

• Srednja udaljenost: 1.427 000 000 km od Sunca
• Druga po veličini planeta Sunčevog sistema.
• Prečnik na ekvatoru 120 000 km, a polarni 109 000 km.
• Masa 95 puta veća od mase Zemlje.
• Za jedan obrt oko ose treba mu 10,5 sati.
• Jedna Saturnova godina iznosi 29,5 Zemljinih.
• Oko Saturna kruži 146 prirodna satelita.

ATMOSFERA SATURNA

Kao i kod Jupitera glavni sastojci su vodonik i helij.
Ispod gornjeg sloja je sloj molekularnog vodonika sa manjim udjelom metana, amonijaka itd.
Temperatura vanjskog sloja atmosfere iznosi – 130 stepeni Celsiusa.
Na Saturnu pušu snažni vjetrovi (do 500 metara u sekundi u ekvatorskim oblastima).

SATURNOVI PRSTENOVI

7 glavnih prstenova
Sastav: ledene i kamene čestice
Nastanak: Raspad manjeg satelita zbog sudara sa drugim tijelom ili ostatak materijala nakon formiranja Saturna.

Na slici ispod: 1) Mogući riječni tokovi koji se satoje od metana i etana koji su na niskim temperaturama na Titanu u tečnom stanju. Snimak letjelice “Cassini” – NASA 2) Površina Titana snimljena lenderom “Huygens. 3) Mimas je stjenoviti svijet prekriven ogromnim brojem udarnih kratera.  (NASA). 4) Erupcija vodenih kristalića na satelitu Enceladus. Smatra se da bi ispod površine ovog satelita mogao biti okean vode. Izvor: Letjelica Cassini, NASA.

Piše: Adela Subašić-Kopić