Polarna svjetlost je prirodni fenomen koji se uglavnom veže za veće sjeverne i južne geografske širine. Latinski nazivi su Aurora Borealis (za sjevernu) i Aurora Australis (za južnu) polarnu svjetlost. Inače naziv aurora potiče od imena rimske boginje zore. Sa Sunca nam stalno dolazi sunčev vjetar. Radi se o ekstremno vreloj plazmi koja se sastoji od elektrona, protona i drugih čestica. Zemljino magnetno polje (magnetosfera) djeluje kao prirodni štit koji odbija većinu tih čestica koje odlaze dalje u druge oblasti Sunčevog sistema. No, dio čestica biva “uhvaćen” Zemljinim magnetskim poljem. U oblastima unutar arktičkog i antarktičkog kruga, polarna svjetlost je vidljiva skoro svake noći. Čestice stupaju u interakciju sa različitim molekulama atmosfere, većinom nitrogena (N) i kisika (O).  Polarna svjetlost se pojavljuje u plavoj, crvenoj, zelenoj i narandžastoj boji. Crvena boja kakva je viđena u našim krajevima nastaje u sudarima sunčevih čestica sa atomima kisika i to na većim visinama. Inzenzitet polarne svjetlosti povezan je i sa 11-godišnjim ciklusom Sunčeve aktivnosti. Sa približavanjem slijedećeg maksimuma koji će biti oko sredine 2025. godine polarna svjetlost će biti sve intenzivnija.

Polarna svjetlost iznad BiH. Foto: Dijana Jažić

Na Suncu se povremeno dešavaju solarne oluje prilikom kojih dolazi do manjeg ili većeg izbacivanja plazme u svemir. Astronomi to nazivaju “izbačaj koronalne mase” (coronal mass ejection). Jedan veliki izbačaj dogodio se 3. novembra i uzrokovao pojačanu polarnu svjetlost koja se “spustila” i do naših geografskih širina. Naelektrisane čestice sa Sunca  stupaju u interakciju sa molekulama Zemljine atmosfere oslobađajući dio svoje energije koju vidimo kao svjetlosne “zavjese i čipke” koje “plešu” po nebu. Kod jačih koronalnih izbačaja javljaju se magnetske oluje koje mogu izazvati poremećaje u električnim i komunikacionim sistemima. Cijela pojava se dešava u atmosferskom sloju koji nazivamo jonosfera koja  se prostire od 80 do 400 km iznad površine Zemlje. Zemlja nije jedina planeta sa polarnom svjetlošću. Ove pojave opažaju se i na Jupiteru i Saturnu.