Category: Kosmičke aktuelnosti
-
DOLAZAK KOMETE GODINE, A MOŽDA I VIŠE OD TOGA
Kometa službene oznake C/2023 A3, Tsuchinshan-Atlas, otkrivena je istovremeno sa kineske opservatorije Purple Mountain Observatory i Asteroid Terrestrial-impact Last Alert System (ATLAS). ATLAS predstavlja sistem od 4 teleskopa (2 na Havajima i po jedan u Čileu i Južnoj africi) kojim upravlja NASA. Teleskopi automatski skeniraju nebo više puta tokom noći sa ciljem otkrića asteroida koji…
-
PARCIJALNO (DJELIMIČNO) POMRAČENJE MJESECA
U noći, sa utorka na srijedu, 18. septembra ranoranioci će moći posmatrati djelimično pomračenje Mjeseca. Nažalost, pomračenje će biti veoma “skromno”. Svega 3,5% mjesečevog diska će biti prekriveno zemljinom sjenkom, odnosno “nagriženo” na samom rubu. Pomračenje počinje u 02 sata, 12 minuta i 58 sekundi. Maksimum je u 02 sata, 44 minuta i 18 sekundi,…
-
SATURN – GOSPODAR PRSTENOVA
Mnogi, ne bez razloga, smatraju Saturn najljepšom planetom Sunčevog Sistema. August je dobar period za posmatranje, a već 7. septembra naći će se u opoziciji i na noćnom nebu će biti gotovo cijelu noć. Ovih noći pojavljuje se na istočnom horizontu sa prvim mrakom (naravno, ukoliko imate čist pogled na tu stranu neba). Trenutno ima…
-
DOLAZE PERZEIDI
Svakog augusta sa neba nas zasipa meteorski roj Perzeida. U periodu od sredine jula do kraja augusta Zemlja prolazi kroz prašinasti rep komete Swift-Tuttle. Za jedan obilazak oko Sunca ovoj kometi treba 133 godine, a za sobom ostavlja veliku količinu sitnih i krupnijih čestica materije. Kometa je otkrivena 1862. godine, a prečnik jezgra joj iznosi…
-
KOSMIČKA MREŽA TAMNE MATERIJE OTKRIVENA U SKUPU GALAKSIJA COMA BERENICES
Teleskop Subaru Nacionalne astronomske opservatorije Japan, smješten na Havajima, uočio je krajnje rubove niti tamne materije u skupu galaksija Coma Berenices koji se protežu milionima svjetlosnih godina. Ovo je prvi put da su niti kosmičke mreže koja se proteže cijelim Svemirom izravno otkrivene. Ovo pruža nove dokaze za testiranje teorija o evoluciji svemira. U Sunčevom…
-
PRONAĐENA KARIKA KOJA NEDOSTAJE: SUPERNOVE STVARAJU CRNE JAME ILI NEUTRONSKE ZVIJEZDE
Astronomi su pronašli direktnu vezu između eksplozivne smrti masivnih zvijezda i formiranja najkompaktnijih i najzagonetnijih objekata u svemiru — crnih jama i neutronskih zvijezda. Uz pomoć Vrlo velikog teleskopa Europske južne opservatorije (ESO-ov VLT) i ESO-vog teleskopa nove tehnologije (NTT), dva su tima uspjela posmatrati posljedice eksplozije supernove u obližnjoj galaksiji, pronalazeći dokaze za tajanstveni…
-
NAJMASIVNIJI PAR CRNIH JAMA IKAD PRONAĐEN
Podaci sa teleskopa Gemini North pružaju moguće objašnjenje za zaustavljeno spajanje supermasivne binarne crne jame. Koristeći arhivske podatke iz teleskopa Gemini North, tim astronoma izmjerio je najteži par supermasivnih crnih jama ikad pronađen. Spajanje dvije supermasivne crne jame fenomen je koji se dugo predviđao, iako nikada nije opažen. Ovaj masivni par daje naznake zašto se…
-
Bliski susreti Mjeseca i Jupitera
U prvoj polovini 2024. godine na nebeskom svodu će se odigravati još jedan mini nebeski spektakl. Naime, naš voljeni Mjesec će u svom lunarnom hodu imati čak četiri bliska susreta (konjunkcije) s Jupiterom aka najvećom planetom našeg Sunčevog sistema. Stoga u razdoblju od januara do aprila (ili preciznije 18. januara, 14. feburara, 13. marta i…
-
ŠTA JE POLARNA SVJETLOST I KAKO NASTAJE?
Polarna svjetlost je prirodni fenomen koji se uglavnom veže za veće sjeverne i južne geografske širine. Latinski nazivi su Aurora Borealis (za sjevernu) i Aurora Australis (za južnu) polarnu svjetlost. Inače naziv aurora potiče od imena rimske boginje zore. Sa Sunca nam stalno dolazi sunčev vjetar. Radi se o ekstremno vreloj plazmi koja se sastoji…
-
Kometa C 2022/E 3: Zelena ljepotica dolazi nam u posjetu nakon 50 000 godina
Zelena kometa C/2022 E3, koja nas je posljednji put posjetila prije 50 000 godina, ponovno se približava unutrašnjim oblastima Sunčevog sistema. Početkom februara, odnosno 2. februara 2023. godine, kometa će se približiti Zemlji na udaljenosti od 41 miliona kilometara. Ova zelena ljepotica otkrivena je početkom marta 2022. godine, od strane Frank Masci i Bryce Bolina…