Ovih noći smo u prilici da posmatramo jedan od najpoznatijih meteorskih rojeva nazvanom Perzeidi prema istoimenom sazviježđu. Perzeidi su jedan od najraskošnijih meteorskih rojeva ili kiša, koji se pojavljuje svakog ljeta, a svoj maksimum ili vrhunac dosežu između 11. i 13. augusta svake godine.

Ovog augusta, Perzeidi će svoj maksimum dosegnuti u noći sa 12. na 13 august. Međutim, meteore ovog roja na nebu možemo opažati već sedam dana prije i sedam dana poslije datuma maksimuma. Perzeide je najbolje posmatrati pred zoru na datum njihovog maksimuma, kada je u jednom satu moguće vidjeti i nekoliko desetina meteora. Ove godine Mjesec neće mnogo smetati jer će se nalaziti u fazi tanakog srpa, što znači da će njegova svjetlost biti slabijeg intenziteta. Pri tome on izlazi tek nakon 2 sata ujutro.

Kao i prethodnih godina planiramo upriličiti javno posmatranje Perzeida ukoliko nam vremenski uslovi dozvole. Posmatranje, uz prigodno predavanje i eventualno posmatranje nebeskih tijela kroz teleskop, planiramo održati na Trebeviću (Vidikovac) u četvrtak 10. augusta sa početkom u 21 sati (navedeni datum je odabran zbog početka Sarajevo Film Festivala). Lokacija je mali plato iznad gornje stanice žičare. Ovaj događaj je samo jedna od mnogih planiranih aktivnosti koje ćemo realizovati uz podršku Gradske uprave Sarajeva u svrhu popularizacije astronomije i promocije obnove astronomske opservatorije na Trebeviću. Obzirom da je posmatranje uvjetovano vedrim nebom, odnosno meteorološkim uslovima, postoji mogućnost otkazivanja, te vas stoga molimo da pratite našu web stranicu i društvene mreže kako biste dobili najnovije obavijesti.

Perzeidi potiču od materijala koji je na svojoj putanji oko Sunca izbacila periodična kometa Swift–Tuttle. Ovoj kometi je za jedan obilazak  oko Sunca potrebno 133 godine. Posljednji put je bila u našem susjedstvu 1992. godine, a naredni put će biti tek 2135. godine. Perzeidi su karakteristični po zelenoj i zeleno-plavoj boji svjetlosnih tragova koji su posljedica  sagorijevanja magnezija koga ima u česticama koje tvore ovaj roj.. Svjetlosni tragovi Perzeida koji prodru u niže slojeve atmosfere mogu biti i u žutoj i ljubičastoj boji.

Za posmatranje Perzeida nije potrebna posebna oprema (poput teleskopa ili dvogleda), jer je ova čarobna meteorska kiša vidljiva i golim okom. Potrebno je odabrati sigurnu i ugodnu lokaciju (maksimalno udaljenu od gradske svjetlosti i svjetlosnog zagađenja), adekvatno se odjenuti i opremiti (prikladna odjeća/obuća i dekica/prostirka/ležaljka), pripremiti hranu/piće i uživati u ovom kosmičkom spektaklu.

Meteorske kiše, odnosno meteorski rojevi su nebeska atrakcija za koju su zaslužna mala nebeska tijela poznata kao meteoridi. NE, meteoridi nisu “zvijezde padalice” kako se često u narodu kaže, jer zvijezde su relativno statični nebeski objekti, koji ne izvode “akrobacije” na noćnom nebu.  Meteoridi su čestice prašine i krupnijih komada materije i uglavnom su ostaci kometa i raspadnutih asteroida koji kruže oko Sunca. Veličina im varira od dimenzija zrnca prašine do jednog metra. Prilikom ulaska i sagorijevanja u Zemljinoj atmosferi, meteoridi na nebeskom svodu ostavljaju svjetlosne tragove u različitim bojama, koje nazivamo METEORIMA.

Boju meteora određuju dva faktora; hemijski sastav meteorida i interakcija atoma dotičnog meteorida sa molekulama Zemljine atmosfere. Atomi meteorida emituju svjetlost uslijed zagrijavanja prilikom prolaska kroz atmosferu, te tokom izgaranja emituju različite valne dužine svjetlosti. Meteoridi koji “prežive” prolazak kroz Zemljinu atmosferu i stignu do tla nazivamo meteoritima. Većina meteorida sagorijeva na visini od 80 do 120 kilometara, a kroz Zemljinu atmosferu mogu se kretati brzinama od 11 do 72 km/s. Vatrenim kuglama ili bolidima nazivamo meteore koji imaju intenzivniji sjaj i ostaju duže vidljivi, te najčešće stižu do Zemljinog tla.

Ukoliko imamo skupinu meteora onda ih nazivamo meteorskim rojem ili meteorskom kišom. Posebno su zanimljive meteorske kiše koje se mogu posmatrati svake godine u određeno vrijeme. Orbitirajući oko Sunca, Zemlja nailazi na putanju meteorskog roja, a rezultat je meteorska kiša koja u svom maksimumu može sadržavati i do 100 meteora u jednom satu.

Svi se meteoridi u meteoridskom potoku kreću usporedno jedan s drugim, pa se posmatračima/cama sa Zemlje čini da svi meteori dolaze iz jedne tačke na nebu, koju nazivamo radijant. Nazivi meteorskih kiša vezani su za sazviježđa gdje se nalazi radijant. Neke od najatraktivnijih meteorskih kiša, koje na nebu možemo posmatrati svake godine u isto vrijeme su: Perzeidi (august), Orionidi (oktobar), Leonidi (novembar), Geminidi (decembar), Liridi (april) i dr. Meteorske kiše razlikuju se po svojoj gustoći i sastavu.