Astronomi/kinje amateri/ke, koji bi zaista trebali dobivati mnogo više priznanja za svoja otkrića koja pomažu u razjašnjavanju određenih fenomena te za napredak astronomije kao nauke, nedavno su dali izuzetno značajan doprinos. Kako navodi CNN , amateri/ke astronomi/kinje su uočili anomaliju u podacima o zvijezdi imenovanoj HD74423, a podatke je zabilježio TESS (Transiting Exoplanet Survey Satellite), koji je najnoviji svemirski satelit u potrazi za novim planetama. Najfascinantnija činjenica je da su bili sasvim nesvjesni da po prvi put u historiji vide ovakvu vrstu zvijezde, u potpunosti nepoznatu naučnoj zajednici. Zvjezdana adresa zvijezde HD74423 je oko 1500 svjetlosnih godina udaljenosti od Zemlje i sa svojim neočekivanim podacima je ubrzo izazvala veliki interes. Prema CNN-u, naučnik Simon Murphy (koautor studije i istraživač na postdoktorskom studiju u Sydney Institutu za Astronomiju na Sydney Univerzitetu) je izjavio da je prva stvar koja je privukla njegovu pažnju bila neobična hemijska struktura zvijezde. Naime, ovakve zvijezde su, kako kaže, prilično bogate metalima dok je ova zvijezda siromašna njima, što je čini rijetkom vrstom vruće zvijezde.

Ova zvijezda ima 1,7 puta masu našeg Sunca i primijećene su njene pulsacije, ali što je interesantno- samo sa jedne strane zvijezde. Pulsirajuće promjenljive zvijezde su jedna vrsta promjenljivih zvijezda (tek 1% zvijezda su promjenljive; one mijenjaju sjaj u kratkom vremenskom intervalu, u astronomskim opsezima) čija atmosfera pulsira što uzrokuje promjenu njenog sjaja. One se šire i skupljaju uz radijalne ili neradijalne pulsacije. Dakle, ovaj fenomen je itekako poznat. Čak i naše Sunce pulsira usljed vrućeg gasa koji se nalazi ispod površine. Jedna bitna karakteristika pulsirajućih zvijezda je da su pulsacije bile vidljive sa svih strana zvijezde. To jeste, do sada. Nova zvijezda, čini se, pulsira samo sa na jednoj hemisferi površine. Ovakve zvijezde su bile razmatrane kao teoretska mogućnost još od 80tih godina no tek sada su i dokazane. U već spomenutoj studiji u časopisu Nature Astronomy autori/ce navode: ‘Ovo je prvi put da je uočeno bočno pulsiranje duž plimske osovine.’ Istraživači/ce su uspjeli da odrede zašto se zvijezda ponaša na neuobičajen način; ona je jedna od zvijezda u dvojnom sistemu, uparena sa zvijezdom crvenim patuljkom. Crveni patuljci su najčešća vrste zvijezda u našoj galaksiji i one su male hladne zvijezde. U ovom slučaju, dvije zvijezde kruže jedna oko druge tako blizu da su udaljene samo 1,6 zemaljskih dana.

Zbog svoje blizine, gravitaciono privlačenje crvenog patuljka iskrivljava pulsacije veće zvijezde u oblik koji podsjeća na kapljicu suze. Zvijezda je uočena dok je trajala potraga za planetama oko drugih zvijezda. Mnoge egzoplanete- planete izvan našeg Sunčevog sistema, orbitiraju oko zvijezda crvenih patuljaka. Naučnice/ci koji su objavili spomenutu studiju su uspjeli da odrede izvor pulsacija usljed toga što su rezultati varirali prema fluktuacijama svjetlosti, fluktuacijama ugla zvijezde te položaja u njenom dvojnom sistemu. David Jones, koautor studije i istraživač Instituta za Astrofiziku na Kanarskim Ostrvima je izjavio: ‘Kako dvojne zvijezde kruže jedna oko druge vidimo različite strane pulsirajuće zvijezde. Nekada vidimo stranu koja je okrenuta prema uparenoj zvijezdi, a nekada spoljašnje lice.’ Naučnici/ce kažu da sada kada su sigurni da postoji ovaj tip zvijezde očekuju pronalazak mnogih sličnih zvijezda u TESS podacima.

Piše: Maida Krzović